Stadsmuur

Jacob van Deventer 1558.

Landzijde

• 1531 : Historie der vermaerde zee en koopstadt Enkhuisen blz. 54 ; In dat selve jaer, begost men door bevel des Graven van Hoogstraeten, Stadthouder van Hollandt, de stadt met eenig muurwerk te versterken. Eerst is er een toorn gemaekt, en een stuk muurs, lang XXV roeden, strekkende van de Noorderpoort Oostwaerts naer de Suider see: 't welk te dier tijdt quam te kosten 2362 Karolus guldens. In 't volgende jaer 1532 heeft men nog een kleine poort gebout, als ook een grooten ronden toorn, met XXVI roeden muurs, strekkende van 't Oost - einde der muragie die 't jaer te vooren gesticht was in de Suider see: en stondt de stadt op 2741 guldens. Al dit werk wierdt gegrondtvest op else balken van XX of XXV voeten langh , welke hier in den grondt, die seer week was en geen swaerte kon dragen, sijn ingeheyt: soo dat het bijkans op de helft soo veel koste onder, als boven d'aerde, voort wierdt het van onder, tegens het water, met groote harde Bentemer steenen, en boven met Leydtsche steen opgehaeld.

• 1534 : Historie der vermaerde zee en koopstadt Enkhuisen blz. 58 ; In dat selve jear heeft men hier een toorn van taemelijke groote gebouwt met een stuk muurs, strekkende van de Noorderpoort Westwaerts op, lan XXXV roeden. Dese versterking koste de stadt 32.8 Kar. Guldens.

• 1546 : Historie der vermaerde zee en koopstadt Enkhuisen blz. 70 ; In den jaere 1546 wierdt bij de Wethouders goedt gevonden het bouwen van de stadts muur aan de landtsijde te bevorderen, welke muur, gelijk boven verhaelt is, ontrent het jaar 1531 begonnen was, de muur die men maakte ging van de nieuwe Keten-poort om de wal van de nieuwe haeven, en van daer tot de Wester-poort. Ook versagh men dese muur met verscheide sterke rondeelen of toorens van Bentemer hardysteen uit de grondt opgehaelt. D'eerste toorn stondt ontrent het midden der Paktuinen; de tweede, bewesten de Waterpoorts of heilige landts straet; de derde, bewesten de brugge, die naderhandt des Admiraels brugge geheten is; de vierde, achter het Patershof. Niet verre van daer lag de steene pijp, of brug, de Patersboom genaemt, die men gebruikte om in en uit des stadts gracht te vaeren. Hier van daen bragt men de muur tot aen de Wester of Streeker poort; Voorts tot Spijtbroek, daer ook een pijp, of steene brug, wierdt geleidt, na 't verbijgaend water de boom van de Voert geheeten: van daer ging de muur tot de Oude Gouws Boom: daer aen volgde Christoffels tooren, een swaer en vast gebou, van desen tooren ging de muur tot aen Pontus tooren, voor Sijbrandts dijk. Voor desen toorn lag een dam over de stadts gracht die 't buiten-water keerde, terwijl de Watermolens het binnewaeter door de stadt maelden en naer buiten uitwierpen. Dese muur van Christoffels tot Pontus tooren', was doorgaens met bogen gebout, daer men overgaen konde, en ontrent de plaetse, die nu de Doele-steiger geheeten werdt, stondt een Waterpoort. Ook ging dit versterken, op dat het te min lastig viele, langsaem voort; want de drie pijpen of steene bruggen, boven gemeldt, sijn eerst in den jaere 1550 gemetselt, en daer verliepen toen nog wel twintig jaeren eer de stadt rondtsom was bemuurt, te weeten tot den jaere vijftien hondert en tseventig.